ارزیابی پیامدهای کنشگری دولت بر روابط خارجی کشور

                                                                        دکتر علی قلی جوکار

جامعه شناس و پژوهشگر فرهنگی

مقدمه

بازگشت تحریم های اقتصادی آمریکا علیه مردم ایران و ناتوانی اروپا از ایفای تعهدات برجامی خود با وجود ابرازتمایل در حفظ برجام ، وسهم خواهی ترکیه به وسیله اقدام نظامی حالی که هنوز سوریه به ثبات نرسیده، ادامه دارد. بعد از اقدام نظامی مقاومت یمن علیه تاسیسات نفتی و امنیتی عربستان ،علاوه بر سوریه ، این روزها لبنان و عراق نیز دچار بحران ناشی از اعتراضاتی شده اند که معلوم نیست دلایل اصلی آن ها چیست.این اعتراضات در عراق در حالی ادامه دارد که به خشونت کشیده شده است. اما در داخل کشور هنوز مردم ایران از فشارهای اقتصادی ناشی از تحریم های اقتصادی ایالات متحده ، بلایای طبیعی و حوادث غیر مترقبه و کاهش ارزش پول ملی در قبال افزایش ارزش ارزهای خارجی بخصوص دلار کمر راست نکرده اند که سران قوای کشور به یکباره قیمت سوخت بنزین را سه برابر کرد تا مردم طبقه ضعیف وآسیب پذیر جامعه را وادار به اعتراض های شدیدی کند و درپی آن عواملی که به نظر می رسد خارج از طیف های مردمی بوده اند خواسته و برنامه ریزی شده یا ناخواسته اعتراضات مردمی نسبت افزایش بهای بنزین را به خشونتی زیانبار سوق دهند که نتایج آن ورود خسارت های مالی و جانی فراوان به مردم ونقصان سرمایه و اعتماد اجتماعی برای دولت بوده است به نحوی که شاید به راحتی قابل جبران نباشد

تبیین علت عدم توانایی پیش بینی کنش های اجتماعی جامعه توسط جامعه شناسان

دکتر علی قلی جوکار[1]

واقعیت از نظر شوتس به دو صورت واقعیت بلاواسطه ای » و واقعیت قطعی » نمود می یابد که بستگی به این دارد که این واقعیت ، در اولی تا چه اندازه در دسترس، و در دومی تا چه اندازه در کنترل کنش مند ، قرار دارند. از نظر شوتس واقعیت اجتماعی با توجه به اینکه تا چه اندازه در حوزه شناخت و کنترل انسان قرار می گیرد ،معانی مختلفی را به ذهن متبادر می کند و بر اساس همین معانی مختلف، می تواند در حوزه های متفاوتی دسته بندی شود . بر این اساس شوتس چهار قلمرو گوناگون در واقعیت های اجتماعی را تشخیص می دهد که هر کدام از این قلمروهای واقعیت اجتماعی ،نمایاننده ی گونه ای از کنش های اجتماعی هستند که با گونه ای از واقعیت ، نسبت به درجه شناخت و کنترل ، هم خوانی و تناسب دارند . این چهار قلمرو واقعیت های اجتماعی عبارتند از : 1) تجربه ی مستقیم و بی واسطه ( جامعه ی بی واسطه) ، 2) تجربه ی غیرمستقیم و با واسطه (جامعه ی با واسطه ) ، 3) تجربه ی تاریخی (جامعه ی سنتی) و 4) تجربه ی آینده ای .

منبع ؛ سایت شورای عالی انقلاب فرهنگی

کد خبر: 4636| تاریخ انتشار: یـک شنبه ، ۱۶ تیر سال ۱۳۹۸ | ساعت ۱۱:۵۶:۰ | تعداد بازدید: ۳۵۱۳

https://sccr.ir/News/4636/1

پیوست نگاری فرهنگی و اهمیت آن

 یادداشت ذیل که تقدیم شما می شود از جناب آقای دکتر علی قلی جوکار است که در آن به اهمیت پیوست نگاری فرهنگی پرداخته است.

منبع ؛ مرکز مطالعات بین المللی صلح - http://peace-ipsc.org/fa/

تولد خاورمیانه جدید و اامات راهبردی ایران

دکتر علی قلی جوکار- جامعه شناس

مقدمه  و طرح مسأله

ایالات متحده آمریکای ترامپ حدود یک سال است که از توافق هسته ای خارج شده ، تحریم های اقتصادی پیش از برجام را مجدداً برقرار کرده و به تبع آن خلیج فارس رو به نا امنی روزافزون به پیش رفته است . تقریبا ً به صورت هفته ای یک یا چند انفجار مهیب در افغانستان به گوش می رسد که حاصل آن ایجاد ناامنی و کشته و مجروح شدن ده ها نفر از انسان های بی گناه بوده است . هر روزه شاهد خبر درگیری میان گروه های مقاومت فلسطین و دولت اشغالگر فلسطین هستیم که در نتیجه آن و نتیجه حمله دولت اشغالگر به ساکنان محاصره شده غزه ، خرابی منازل ده ها فلسطینی و کشته و زخمی شدن ده ها نفر دیگر است . هر از گاهی میان دولت اشغالگر و نیروهای مقاومت حزب الله لبنان درگیری به وجود می آید که خسارات ونا امنی های فراوانی را درپی داشته است .اوضاع سوریه پساداعش هنوز مساعد نیست و علی رغم شکست آن ،اوضاع سوریه در اثر چالش نیروهای کُرد و مسأله ایجاد منطقه امن میان مرز ترکیه و کردهای سوریه و حمله ترکیه به مناطق شمالی سوریه و ادامه ی حضور برخی از گروه های تروریستی ،و همچنین حمله های پراکنده دولت اشغالگر فلسطین، همچنان نا امن و بی ثبات است .اخیراً پهبادهای ناشناس که به اسرائیل نسبت داده می شوند به مراکز گروه های مقاومت در عراق حمله کرده اند . دولت حاکم بر هند خودمختاری مردم مسلمان منطقه کشمیر تحت کنترل دولت هند را لغو کرده و باعث تنش هایی میان هند و مردم آن منطقه و دولت همسایه آن یعنی پاکستان شده است . از همه مهمتر شاید وضعیت اسفبار مردم یمن است که هر روزه مورد تهاجم نیروهای هوایی و زمینی ارتش عربستان بوده اند . اخیراً شاهد تلافی سرسختانه نیروهای مقاومت مردمی و ارتش یمن بخصوص نیروهای مقاومت شیعی حوثی بوده ایم که طی یکی دو روز گذشته شرکت بزرگ آرامکو متعلق به عربستان را در عمق خاک آن کشور مورد حمله قرار داده و باعث اُفت صدور حدود نیمی از صادرات نفت عربستان سعودی شده اند که در این رابطه دولت ایالات متحده آمریکا اتهاماتی را متوجه ایران کرده است . اینکه پیامد این وضعیت چه خواهد بود نیاز به بررسی بیشتری دارد که در مقال به علت محدودیت ،نمی گنجد و الی آخر . این وضعیت آشفته خاور میانه است . حال سوال اصلی این است که

تبیین جامعه‌شناختی دین و دینداری

منبع ؛ فصلنامه تخصصی ادیان ومذهبی هفت آسمان ، ، دوره 11، شماره 42، تابستان 1388، صفحه 143-162

الله کرم کرمی پور

چکیده

پیتر برگر با نگرشی الاهیاتی ــ جامعه‌شناختی به تبیین دین و دینداری پرداخته است. او در یک دورۀ فکریِ بلند مدت از این نظریه دفاع می‌کند که دین به مثابۀ سایبانی مقدس» است به طوری که افراد جامعه را در زیر چتری فراگیر و نظم‌بخش گردهم می‌آورد. در این حیطه، دین سازوکاری شناختی‌ـ‌معنایی است که به شیوه‌ای مقدس، نحوة زیستن جمعی و فردی را برای انسان فراهم می‌کند. برگر در بخش دیگری از زندگی خود به رابطة دین و سکولاریزاسیون بیشتر می‌اندیشد و به این نتیجه می‌رسد که بُعد نظم‌بخش و نهادین دین در حال فروکاهش است اما بُعد شناختاری و فردی آن همچنان در حال رشد است. در دورة اول به این رابطه می‌اندیشد که مدرنیته به سکولاریزاسیون منجر می‌شود، در نظریة دوم به دینداری‌های ترکیبی» و سبک‌های دینداری» توجه می‌کند و به طور کلی به دین خصوصی» که مؤلفة اصلی دوران مدرن است توجه می‌کند. بنابراین نظریۀ خطی او در باب رابطة دین و مدرنیته جای خود را به نظریه‌ای ترکیبی و تلفیقی می‌دهد که در آن مدرنیته به حذف دین» منتهی نمی‌شود بلکه به تغییر دین» کمک می‌کند.

کلید واژه ها ؛

سکولاریزاسیون؛ زیست‌ـ‌جهان؛ سایبان مقدس؛ کثرت‌گرایی

ویژگی های جوامع دوگانه 

دکتر علی قلی جوکار

از نظر شوتس مهمترین وجه تمیز ( شناخت) و تفکیک میان جوامع ، میزان تقابل میان گمنامی یا غریبگی » در مقابل روابط چهره به چهره» است . در نظام شوتس نیز همانند نظام دورکیم ( که هرچه قدر میزان تفکیک کارکردی و اختلاف میان عناصر کارکردی بیشتر و تشابه کارکردی عناصر کمتر باشد،جامعه از حالت ساده به اندام وارگی در تکامل خواهد بود) ، همین تقابل دیالکتیکی میان دو جامعه با دو مفهوم قابل توجه برای شوتس ( یعنی میان گمنامی و بیگانگی» از یک طرف و روابط چهره به چهره» یا روی در روی» از طرف دیگر) جریان دارد . به این مفهوم که هر چه قدر یک جامعه میزان روابط چهره به چهره بیشتر باشد، غریبگی در میان افراد زیادتر خواهد بود .جوامع نوع اول همان جوامع ساده ( دورکیم) هستند که با تعبیرهای شوتسی می توان آن را جوامع بی واسطه» یا جوامع آشنا» نامید و نوع دوم را جامعه ی پیچیده » یا جوامع با واسطه» یا جوامع بیگانه» نام گذاشت ( تنهایی ،1391 : 242) . بنابراین هنگامی که مردم با جدا از هم بودن رُشد می کنند ، انتقالی تدریجی از جامعه (ی) بی واسطه به (جامعه ی) با واسطه ، رُخ می دهد . شوتس این جُستار را این گونه شرح می دهد :

انسان سالم و ويژگي‌هاي آن از ديدگاه ويكتور فرانكل

منبع ؛ خانه » روان شناسي و دين 14/تابستان 90 ،سال چهارم، شماره دوم، تابستان 1390، ص 113 ـ

Ravanshenasi-va- Din, Vol.4. No.2, Summer 2011

طلعت حسني بافراني*/ مسعود آذربايجاني**

چكيده

تحقيق حاضر با هدف نقد و بررسي ديدگاه ويكتور فرانكل، يكي از روان‌شناسان كمال در موضوع شخصيت سالم به رشته تحرير درآمده است. فرانكل در معرفي انسان سالم ابتدا از دو ظرفيت روحاني و متعالي انسان، يعني توانايي از خود فاصله گرفتن» و از خود فرارفتن» سخن گفته، سپس شاخصه‌هاي سلامت را به ميزان فعليت بخشيدن به اين ظرفيت‌ها تبيين كرده است. ويژگي‌هاي انسان سالم از اين ديدگاه، عبارت‌اند از: آزادي و اختيار، خودآگاهي و مسئوليت‌پذيري، ارزش‌مداري (خلاقيت، عشق، رنج)، معناجويي، يكتايي و بي‌همتايي و پاسخ‌گويي به نداي وجدان. نگارنده با روش تحقيق توصيفي-تحليلي ضمن بررسي و نقد ديدگاه فوق، به مقايسه آن با ديدگاه قرآن پرداخته و به اين نتايج دست يافته كه دو ديدگاه در تعريف، گستره و هدف‌گذاري سلامت» و ساختار انسان سالم، تفاوت داشته و مواردي چون عدم توجه كافي به مبدأ و مقصد و ناتواني در ارائه تعريفي جامع از مفاهيمي، چون خدا، جاودانگي، عمل و وجدان، از كاستي‌هاي نظريه فرانكل است.

كليد‌واژه‌ها: فرانكل، انسان سالم، معنا‌جويي، نداي‌وجدان.

جامعه ( جهان اجتماعی) از دیدگاه آلفرِد شوتس

دکتر علی قلی جوکار

جامعه از دیدگاه شوتس حاصل برخورد  متقابل میان ذهن های تفسیرگر مردم است که همیشه و به ناگزیر ، در جدالی میان ذهن افراد و ذهن افراد و ذهن گرایان ، درگیر است . از دیدگاه مید و بلومر و شاگردان آن ها همچون ابولحسن تنهایی ، این جدال یا رابطه میان ذهن افراد و ذهن دیگران ، رابطه ای دیالکتیکی است . این رابطه ی دیالکتیکی میان انسان کنش مند ( رفتار کننده ) از یک طرف ، و جامعه ی ساختی و هنجارهای فرهنگی و طبقه بندی شده ی موجود ، از طرف دیگر است ( تنهایی ، 1391 : 223) .

از نظر شوتس ، جهان عبارت است از موقعیت های طبیعی است که در برابر ما قرار دارند ،در مقابل ما مقاومت می کنند، و محصور کننده ی ما هستند . در این صورت این ما هستیم که باید تلاش کنیم تا در برابر این واقعیت ، جهت و سمت و سوی خود ، اهداف و نیّت های خودمان را به اثبات برسانیم و واقعیت فرهنگی و ساخت اجتماعی موجود را ، آن گونه که صلاح می دانیم اصلاح و نوسازی کنیم . جهان و واقعیت به زبان شوتس در دولایه ، قابل مشاهده است ؛ یکی ) لایه ی طبیعی ؛ که محصور در مفاهیم طبقه بندی شده ی فرهنگی و معرفت عامه ی موجود می باشد ، و دیگری ) واقعیت پدیدار شناختی ؛ که نشانگر رابطه ی متقابل ،از یک طرف میان انسانی است که جهان را با نیّت و هدفی تفسیر می کند ، و دیگر سو ، واقعیتی که در برابر نیّات و اهداف انسان پژوهشگر ( پژوهنده) ، معنای پدیدارشناختی خاص مربوط به خود را دربر دارد . این رابطه ی متقابل در نظریه ی هوسرل ، به عنوان رابطه ی میان کنش نیت مند» و هدف نیّت شده» ، تعریف می شود ( همان : 219) .

واقعیت اجتماعی و کنش اجتماعی از دیدگاه آلفرد شوتس

دکتر علی قلی جوکار

واقعیت از نظر شوتس به دو صورت واقعیت بلاواسطه ای » و واقعیت قطعی » نمود می یابد که در اولی تا چه اندازه در دسترس و در دومی تا چه اندازه در کنترل کنش مند ، قرار دارند( همان :235) . از نظر شوتس واقعیت اجتماعی با توجه به اینکه تا چه اندازه در حوزه شناخت و کنترل انسان قرار می گیرد ،معانی مختلفی را به ذهن متبادر می کند و بر اساس همین معانی مختلف، می تواند در حوزه های متفاوتی دسته بندی شود . بر این اساس شوتس چهار قلمرو گوناگون در واقعیت های اجتماعی را تشخیص می دهد که هر کدام از این قلمروهای واقعیت اجتماعی ،نمایاننده ی گونه ای از کنش های اجتماعی هستند که با گونه ای از واقعیت ، نسبت به درجه شناخت و کنترل ، هم خوانی و تناسب دارند (همان) : این چهار قلمرو واقعیت های اجتماعی عبارتند از : 1) تجربه ی مستقیم و بی واسطه ( جامعه ی بی واسطه) ، 2) تجربه ی غیرمستقیم و با واسطه (جامعه ی با واسطه ) ، 3) تجربه ی تاریخی (جامعه ی سنتی) و 4) تجربه ی آینده ای ( همان) .

1 – تجربه ی بی واسطه ( جامعه ی بی واسطه )

درآمدی بر تحولات قدرت نرم در جهان امروز ؛به جامعه ی مجازی خوش آمدید- بخش پایانی

نگارش IPSC در دی ۹, ۱۳۹۸ – ۷:۰۴ ق.ظ    

                                      دکتر علی قلی جوکار

جامعه شناس و پژوهشگر فرهنگی

مرکز بین المللی مطالعات صلح –IPSC

تحلیل عنصری جامعه مجازی

بدیهی است هم اکنون فن آوری های رسانه ای ، اطلاعاتی و ارتباطی به همه حوزه ها و فضاهای اجتماعی ،نهادی و فردی در جامعه بشری وارد شده ،و ارزش های فرهنگی ، اجتماعی، اقتصادی ،ی ،شیوه و سبک زندگی، و معرفتی و شناختی انسان ها را باشدت های متفاوت تحت تاثیر قرار می دهند .به باور امانوئل کاست ؛ فن آوری های نوین اطلاعات، نقاط دور عالم را در شبکه های جهانی به هم پیوند داده ، ارتباطات رایانه ای مجموعه ای از جوامع مجازی را به وجود می آورند که نتیجه آن دگرگونی همه ساختارها و فرآیندهای مادی و معنوی بشر بوده است ( کاست ، 1380 : 48) . روشن است که به تناسب بهره مندی هر کدام از جوامع از فن آوری های اطلاعاتی و ارتباطی،میزان دسترسی مردم به این فرایند ، تغییرات اجتماعی شدت و شتاب بیشتری خواهد گرفت

درآمدی بر تحولات قدرت نرم در جهان امروز ؛ به جامعه ی مجازی خوش آمدید

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                       دکتر علی قلی جوکار

جامعه شناس و پژوهشگر فرهنگی

                                                                                                                                         02/10/1398

منبع ؛ مرکز مطالعات بین المللی صلح

بخش نخست»

مقدمه

رسانه های ارتباطی رسانه ای از گذشته های بسیار دور همواره به عنوان ابزاری برای برقراری ارتباط انسان کنشگر با دیگری شامل افراد و جوامع انسانی، و یا اطلاع رسانی در باره وقوع حوادث و وقایع انسانی ،اجتماعی و طبیعی،مورد استفاده قرار می گرفته ، کنشگران اجتماعی بدین وجه در تعامل بایکدیگر بوده و از حوادث مهم طبیعی و اجتماعی مطلع می شده اند اند. در جهان اجتماعی قدیم وسنتی ابزار های اطلاع رسانی ساده ای چون فانوس های دریایی،چاپارخانه ها،کبوتران نامه بر ، و برای تعامل کنشگران و اجتماع نقش آفرینی کرده، توسعه یافته تا به رسانه های مکتوب و شفاهی در عصر مدرنیته رسیده ،وپس از آن دردهه های  اخیر تبدیل به جامعه اطلاعاتی و شبکه ای شده و هم اکنون به فضای مجازی رشد یافته اند. فضای مجازی هم اکنون در حال دَرنَوَردیدنِ همه ی حوزه ها و زمینه های اجتماعی، اقتصادی،فرهنگی و ی بوده و از حالت رسانه ای ارتباطی-رسانه ای یا اجتماعی بسیار فراتر رفته و تبدیل به جامعه ی مجازی» با تمام ویژگی جامعه واقعی با ظرفیت وپتانسیلی گسترده تر و بالاتر، و هزینه ای بسیار کمتر گشته است .